قانون بودجه ۱۴۰۱ روز ۲۹ فروردین ۱۴۰۰ در نامه‌ای از سوی محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس به ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ابلاغ شد. هنوز جدول‌های بودجه منتشر نشده، اما متن ۱۱۲ صفحه‌ای قانون مصوب مجلس که به تایید شورای نگهبان رسیده روز پنجم فروردین ماه منتشر شده است.
از جمله نکات مفسده برانگیز بودجه ۱۴۰۱ می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:
۱۹ هزار میلیارد تومان قیر رایگان
بر اساس بند «و» تبصره یک قانون بودجه ۱۴۰۱، وزارت نفت مکلف شده ۱۹هزار میلیارد تومان قیر رایگان در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار دهد. در سال‌های گذشته انتقادهای زیادی درباره فساد گسترده در توزیع حواله قیر رایگان مطرح شده است. به‌طور مشخص رسانه‌های هوادار سپاه انتقاداتی را علیه دولت روحانی درباره رانت قیر منتشر می‌کردند. حالا اما با تغییر دولت و در سکوت رسانه‌ها و گروه‌هایی که حالا هوادار مجلس یازدهم و دولت ابراهیم رئیسی‌اند، در بودجه امسال قیر رایگان دوباره به بودجه بازگشته است.
در سال ۱۳۹۹ قیر رایگان از بودجه حذف شد، در لایحه دولت روحانی برای بودجه ۱۴۰۰ نیز قیر رایگان حذف شده بود، اما مجلس یازدهم آن را به قانون بودجه بازگرداند.
۱۳۳۰ میلیارد تومان قیر رایگان برای بسیج
بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۱، سهم بسیج سازندگی از قیر رایگان، هفت درصد تعیین شده که ارزش آن معادل ۱۳۳۰ میلیارد تومان است. این رقم برای آسفالت راه‌های بین مزارع، پاسگاه‌های انتظامی، پایگاه‌های مقاومت بسیج، گلزار شهدا، باغ‌موزه، یادمان‌های دفاع مقدس و آسفالت پایگاه‌های شکاری، پادگان‌های نظامی و مجتمع‌های مسکونی نظامی در اختیار سپاه پاسداران قرار می‌گیرد.
توزیع قیر رایگان؛ مصوبه فسادبرانگیز مجلس
چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیارد یورو نفت برای سپاه
بر اساس بند «ی» تبصره یک بودجه ۱۴۰۱، دولت مکلف است ۴.۵ میلیارد یورو نفت خام در اختیار سپاه قرار دهد. این نفت تحت عنوان «تعهدات مربوط به طرح‌های دفاعی و پیشرفت آبادانی و محرومیت‌زدایی» به سپاه داده می‌شود.
دادن نفت به نظامی‌ها برای فروش در زمان احمدی‌نژاد نیز سابقه دارد؛ اقدامی که به تشکیل پرونده فساد برای نیروی انتظامی و شخص اسماعیل احمدی‌مقدم فرمانده وقت پلیس منجر شد.
گزارش ویکی‌فساد درباره اتهام‌های مطرح‌شده علیه سردار اسماعیل احمدی‌مقدم را در اینجا بخوایند.
تحویل نفت خام به سپاه و نیروهای نظامی برای اولین بار در قانون بودجه ۱۴۰۱ رسمیت پیدا کرده است.
در قانون مشخص نشده تکلیف افزایش سقف بودجه به اندازه ۴.۵ میلیارد یورو چه می‌شود.
واگذاری ۲۰ هزار میلیارد تومان سهام دولتی به بنیاد شهید
طبق بند «ی» تبصره دو قانون بودجه ۱۴۰۱ دولت مکلف شده طبق اصل ۴۴، معادل ۲۰ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی را واگذار کرده و آن را در اختیار بنیاد شهید قرار دهد.
در همین بند ۹۰ هزار میلیارد تومان هم از محل واگذاری سهام شرکت‌های دولتی بابت بدهی دولت باید به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود.
یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان سهام برای هر فرزند
بند «ر» تبصره دو قانون بودجه ۱۴۰۱ دولت را موظف کرده برای شهرستان‌هایی که نرخ باروری در آنها کمتر از ۲.۵ است، دولت به ازای هر کودکی که در این سال متولد می‌شود مبلغ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پول برای خرید سهام صندوق سرمایه‌گذاری پرداخت کند.
۱۰ میلیون یورو تسهیلات هوافضا
در بند «الف» تبصره ۳ قانون بودجه امسال، ۱۰ میلیون یورو برای خرید ملزومات خارجی برای توسعه برنامه هوا فضا در نظر گرفته شده است. با توجه به تحریم‌ها خرید و فروش و واردات تجهیزات برنامه فضایی جمهوری اسلامی، فرصتی بالقوه برای فساد است.
ضمانتنامه بانک مرکزی برای قرارگاه خاتم‌الانبیا برای تسهیلات خارجی
بند «و» تبصره ۳ بودجه ۱۴۰۱، بانک مرکزی موظف شده برای تامین مالی خارجی (فاینانس) پروژه‌های قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا ضمانتنامه بازپرداخت اصل و سود تسهیلات صادر کند. در صورتی که این قرارگاه نتواند به تعهدات وام‌های خارجی عمل کند، بانک مرکزی موظف خواهد شد از منابع خود بدهی‌های این قرارگاه را با بانک‌های خارجی تسویه کند.
تسهیلگران مشارکت
بند «الف» تبصره ۴ قانون بودجه امسال به دستگاه‌ها اجازه داده برای جلب مشارکت بخش دولتی از «ظرفیت تسهیلگران» استفاده کند. در این بند گفته شده «انعقاد موافقتنامه با چندین تسهیلگر برای یک طرح بلامانع است». این بند فرصتی مناسب و ایده‌آل برای شبکه واسطه‌گرانی است که تخصص آنها جوش دادن معامله دستگاه‌های اجرایی و بخش غیردولتی است.
لغو معافیت مالیاتی کمک‌درسی‌ها و هنرمندان
بر اساس بند «ع» تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۱، معافیت مالیاتی موسسات کنکور، انتشارات کمک‌درسی، بازیگران، خوانندگان، تهیه‌کنندگان آثار موسیقی و حراجی آثار هنری لغو شده است.
تداوم معافیت مالیاتی نهادهای زیر نظر رهبری
در بودجه ۱۴۰۱ هیچ بند و تبصره‌ای برای لغو مالیات بنگاه‌های اقتصادی و نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری در نظر گرفته نشده است.
معافیت مالیاتی گروه‌های جهادی و بسیج
بر اساس بند «ش» تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ پروژه‌های گروه‌های جهادی، نیروهای داوطلب بسیجی و بسیج سازندگی در مناطق محروم از پرداخت مالیات و عوارض معاف شده‌اند.
سهم پلیس فتا از تراکنش‌های بانکی
بر اساس بند «ی» تبصره ۱۰ بودجه امسال بانک‌ها و موسسات اعتباری موظف شده‌اند، دو درصد درآمد هزینه دریافتی بابت تراکنش‌های بانکی را به حساب خزانه واریز کنند. این پول برای «تقویت پلیس فتا» در اختیار نیروی انتظامی قرار می‌گیرد.
مطالبات خارجی نیروهای مسلح
در بند «ع» تبصره ۱۰ بودجه امسال ۲۰ هزار میلیارد تومان ردیف درآمدی تحت عنوان «وجوه ارزی حاصل از دعاوی و مطالبات خارجی وزارت دفاع و نیروهای مسلح» در نظر گرفته شده است. اخیرا جمهوری اسلامی در ازای دریافت ۴۰۰ میلیون پوند تحت عنوان مطالبات ایران برای خرید تجهیزات نظامی از بریتانیا، دو زندانی دو تابعیتی را آزاد کرد. به نظر می‌رسد اشاره این بند به درآمدهایی نظیر این اقدام است.
اولویت بودجه، پرداخت بودجه تقویت بنیه دفاعی
بر اساس بند «ه» تبصره ۱۰ قانون بودجه ۱۴۰۱ پرداخت اعتبارات مربوط به «تقویت بنیه دفاعی» در کنار پرداخت حقوق کارکنان و بازنشستگان اولویت اصلی بودجه اعلام شده است.
وام جهیزیه و ستاد اجرایی فرمان امام
در بند «الف» تبصره ۱۶ دولت مکلف شده سه هزار میلیارد تومان تسهیلات تکلیفی با عنوان تامین جهیزیه کالای ایرانی با معرفی ستاد اجرایی فرمان امام اختصاص دهد.
نهادهای زیر نظر رهبری و وام اشتغال
در بند «الف» تبصره ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات تکلیفی برای اشتغال در استان‌ها در نظر گرفته شده است. در این قانون گفته شده وام‌های اشتغال استان‌ها «متناسب با توانمندی نهادهای ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد برکت، بنیاد مستضعفان، سازمان بسیج سازندگی، بسیج مستضعفین، سپاه، ارتش و آستان قدس رضوی» تخصیص داده شود.
بسیج و ساخت نیروگاه‌های خورشیدی
در بند «د» تبصره ۱۶ بانک مرکزی موظف شده ۶ هزار میلیارد تومان وام با بازپرداخت هشتاد ماهه و نرخ چهار درصد برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در اختیار بسیج سازندگی قرار دهد.
