خصوصیسازی شرکتهای دولتی تحت عنوان ساماندهی شرکتهای دولتی و واگذاری سهام آنها پس از جنگ کلید خورد اما در برنامه سوم توسعه بود که خصوصیسازی به طور جدی دنبال شد و درنهایت به تشکیل سازمان خصوصیسازی در سال ۱۳۸۰ انجامید. این برنامه اما از آغاز، معضلات جدی را در کشور به ویژه برای کارگران ایجاد کرده است.
کاهش تعداد کارگران، اخراج آنها و عدم رعایت حقوق کارگران در پیچ و خم خصوصیسازی هرگز رعایت نشد و اجرای آن تا به امروز زخمی عمیق بر پیکر کارگران برجای گذاشته است.
خبرگزاری دانشجو مردادماه ۱۳۹۹ نوشت که «از ۹۲ شرکت واگذارشده، عملکرد ۵۵ شرکت پس از واگذاری نسبت به قبل از واگذاری بدتر شده است». براساس این گزارش، واگذاریها به «بیکاری ۵۰ هزار کارگر و تعطیلی دهها کارخانه» انجامیده است.
در این گزارش به پرونده خصوصیسازی شرکت سهامی عام کالسیمین میپردازیم که در سالهای اخیر با افت تولید و نارضایتی کارگران مواجه شده است. بررسیهای ویکیفساد نشان میدهد که شرکت کالسیمین نهتنها با مشکلات عدیدهای پس از واگذاری مواجه شد که به دلیل قرار گرفتن در شبکه شرکتهای متعلق به سازمان بسیج مستضعفین در فهرست تحریمها قرار گرفت.
خشت اول؛ واگذاری در سال ۱۳۷۶
شرکت کالسیمین در سال ۱۳۴۳ به عنوان یک شرکت سهامی خاص تاسیس شد. این شرکت پس از انقلاب مصادره شد، در سال ۱۳۷۶ به شرکت سهامی عام تبدیل شد و از آذر ماه همان سال وارد بورس شد. برررسیهای ویکیفساد نشان میدهد که عمده سهام کالسیمین در سال ۱۳۷۶ به فروش گذاشته و واگذار شد. مشخص نیست خریدار عمده سهام کالسیمین چه شخص یا نهادی بوده است، اما بررسیهای بعدی نشان میدهد که عمده سهام این شرکت در دههی ۱۳۹۰ متعلق به شرکت مهر اقتصاد ایرانیان بوده است.
شرکت سرمایهگذاری مهراقتصاد ایرانیان از شرکتهای وابسته به سازمان بسیج مستضعفین است. این شرکت در سال ۱۳۷۲ تاسیس شد و در حلقهای پیچیده از شرکتهای بزرگ و مهم قرار دارد که برخی از آنها عبارتاند از:
- نیروگاه برق کازرون
- فولاد مبارکه اصفهان
- سازندگی انصار
- یادمان بردیا
- نگین ساحل رویال
- گروه مالی مهر اقتصاد
- سرمایهگذاری تدبیر گران اتیه ایرانیان
- سرمایهگذاری اندیشه محوران
- سرمایهگذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان
- سرمایهگذاری توسعه صنعتی ایران
- تاید واتر خاورمیانه
- افق نیلی خلیج فارس
- تجلی مهر ایرانیان
- کارگزاری مهر اقتصاد ایرانیان
- توسعه معادن روی ایران
- گروه بهمن
- آلومینیوم ایران
- افتخار خوزستان
- تکنو تار
- کرانه نیلگون افق
- مهندسی پرشین سوخت ایمن
- ویدا سهند تبریز
- بانک مهر اقتصاد
براساس مطلبی که حسین فرامرزلو، عضو شورای اسلامی استان زنجان، مهر ۱۳۹۸ در خبرگزاری فارس منتشر کرده، این شرکت در سال ۱۳۷۶ خصوصی شده است و از همان سال، با فراز و فرودهای بسیاری مواجه بوده است.
سازمان خصوصیسازی نیز در بیانیهای که آبانماه ۱۳۹۹ منتشر شد، تاکید کرد که شرکت کالسیمین پیش از تشکیل سازمان خصوصیسازی در سال ۱۳۸۰، واگذار شده و در بخش خصوصی حضور داشته است. سازمان خصوصیسازی با استناد به این موضوع اعلام کرد که وضعیت چنین شرکتهایی «ارتباطی با سیاستها و فعالیتهای سازمان خصوصیسازی ندارد».
از طرف دیگر، در خبری که شهریور ۱۳۹۰ در خبرگزاری فارس منتشر شده، آمده است که «شرکت نگین ساحل رویال (وابسته به سرمایهگذاری مهر اقتصاد ایرانیان و خریدار اصلی بلوک مدیریتی تایدواتر) چهارشنبه جاری ۵.۲۶ درصد سهم کالسیمین را که معادل ۲۲میلیون و ۵۸۹ هزار و ۴۲۲ سهم است، به قیمت پایه هر سهم ۱۳۰۰ تومان به فروش خواهد رساند».
به نوشته فارس، پیش از این، عرضه بلوکی (واگذاری سهام به صورت عمده) سهام شرکت کالسیمین در میانه مهر ۱۳۸۶ با پنج میلیون و ۶۳۳ هزار و ۳۶ سهم (معادل ۲.۸ درصد) به قیمت پایه ۲۱۲۰ تومان از سوی بانک مسکن بوده است.
خشت دوم؛ توسعه معادن روی ایران در دست محمد علیمحمدی
در مطلب حسین فرامرزلو به موضوع دیگری نیز اشاره شده و آمده است که شرکت مهر اقتصاد ایرانیان که سهامدار عمده شرکت کالسیمین بوده است، در سال ۱۳۹۷ سهام خود را به صورت بلوکی (واگذاری سهام به صورت عمده) واگذار کرد و درنهایت، سهام توسعه معادن روی ایران به شخصی به نام محمد علیمحمدی، خریدار شرکت آلومینیوم المهدی هرمزگان رسید.
در این مطلب اشاره شده که «نحوه ارزیابی سهام و واگذاری آن در هالهای از ابهام قرار دارد».
سازمان خصوصیسازی در سال ۱۳۹۴، سهام مجتمع آلومینیوم المهدی هرمزگان به میزان ۷۲ درصد را به شرکتی به نام فرو آلیاژ گنو متعلق به محمد علیمحمدی واگذار کرد. اقدامات محمد علیمحمدی در آلومینوم المهدی به اعتراضهای گسترده کارگری انجامید و درنهایت سهام شرکت آلومینیوم المهدی در سال ۱۳۹۸ به گروه مپنا واگذار شد.
حسین فرامرزلو، عضو شورای اسلامی زنجان در همین باره نوشته است: «چندی نگذشت که وضعیت شرکت آلومینیم در شرکت کالسیمین نیز نمایان شد و چهره واقعی این فرد که صرفا در پی کسب منفعت شخصی در کوتاهترین زمان ممکن بوده مشهود شد».
به نوشتهی این عضو شورای اسلامی زنجان، از «تبعات منفی مدیریت ناشایست» محمد علیمحمدی «بروز اختلافات دامنگیر»، «تعطیلی برخی از واحدها»، «کاهش تولید» و «درگیریهای متعدد در بین مدیران» بوده است.
در بخشی از این یادداشت آمده است که در حال حاضر مدیران این شرکت »به جای رفع دغدغه قشر کارگری و نمایندگان آنان، اقدام به اخراج آنها میکنند و بدین صورت قصد دارند با حذف فیزیکی افراد معترض در شرکت خفقان بهوجود آورند تا به مطامع خود برسند».
حسین فرامرزلو همچنین تاکید کرده که «اقتصاد و معیشت اکثر خانوادههای ساکن در منطقه انگوران با جمعیتی بالغ بر ۲۰ هزار نفر متکی به شاغلین این شرکت است» درحالی که رفتارهای سهامدار فعلی (محمد علیمحمدی) موجب «ضربه به تولید، کاستن از نیروی انسانی و کاهش حقوق و مزایای کارگران» شده است.
او همچنین هشدار داده که «بدون شک در صورت استمرار روند فعلی در شرکت، به دلیل بافت خاص محلی و طایفهای منطقه احتمال هر نوع چالش دور از انتظار نیست».
این عضو شورای شهر در بخشهایی از یادداشت خود به مشکلات پیشآمده در بخش انگوران و شهر دندی به دلیل وجود کارخانجات تولید روی اشاره کرده که مهمترین آنها را «پسماندهای ناشی از کارخانجات» عنوان کرده است. او نوشته است: «این شرکت و هلدینگ توسعه معادن روی ایران تاکنون در قبال سود سرشاری که از شرکت نصیب آنان شده است، در زمینه مسئولیت اجتماعی هیچگونه خدماتی به مردم بخش انگوران و شهر دندی ارائه ندادهاند و فقط مشکلات محیط زیستی و خطرات جانی و مالی آن گریبانگیر مردم این خطه شده است».
حسین فرامرزلو «ظرفیت اشتغالزایی» را تنها نکته مطلوب وجود این کارخانهها در این بخش از زنجان دانسته و نوشته که به همین دلیل مردم همواره همراهی و همکاری بسیار مطلوبی با مدیران این شرکتها داشتهاند.
بررسیهای ویکیفساد نشان میدهد که کارخانه توسعه معادن روی اسفند ماه ۱۳۹۶ به سهامداران جدید واگذار شده و آغاز مدیریت مستقیم این افراد بر کالسیمین از دی ماه ۱۳۹۷ بوده است.
آبان ۱۳۹۸ نیز سلمان داداشی، رئیس شورای اسلامی کار شرکت کالسیمین به پایگاه خبری، تحلیلی صدای زنجان گفت که «سهامداران این شرکت همان سهامداران کارخانه آلومینیوم المهدی هرمزگان هستند».
او با اشاره به «تعطیلی یک به یک واحدهای تولید آلومینیوم المهدی» در پی اقدامات محمد علیمحمدی هشدار داد که این روند در «در کالسیمین نیز در حال انجام است. هر چند به دلیل فشارهای اعمال شده از سوی دستگاههای امنیتی و پیگیری شورای کار تعدادی از واحدهای تعطیل شده از ۱۰ روز پیش موقتاً راهاندازی شدهاند».
سلمان داداشی، آمار ارائه شده از سوی مدیران کارخانه مبنی بر میزان تولید را «غیرواقعی خواند» و اعلام کرد که «تولید کارخانه از دی ماه سال ۱۳۹۷ (زمان واگذاری)، از ۱۰۰ تن به ۲۰ تن کاهش یافته است که این بیانگر تعطیلی ۸۰ درصدی تولید در کارخانه است».
اخراج کارگران، موضوع دیگری بود که سلمان داداشی در این گفتوگو مطرح کرد. او خبر داد که مدیریت جدید شرکت، روز نخست ورود خود، ۱۶ نفر از کارگران را بیکار کردند و تعداد کارگران از ۱۲۵۰ نفر به حدود ۸۶۰ نفر (در آبان ۱۳۹۸) کاهش یافته است.
این عضو شورای کار کالسیمین همچنین اعلام کرد که «۵۰.۳ درصد سهام شرکت توسعه معادن روی ایران به شخصی به نام علیمحمدی با اسمهای مستعار به نامهای (اسماعیل صالحی و مدرسیزاده) فروخته شد، در حالی که شخصی به اسم صالحی و مدرسی اصلاً وجود خارجی ندارند و امضاها ازسوی علیمحمدی انجام میشود».
به گفتهی او، این خریدار صرفاً ۷۵ میلیارد تومان برای خرید شرکت توسعه معادن روی ایران پول داد و ۱۰۰ میلیارد تومان نیز با سند شرکت کالسیمین وام گرفت و پیشپرداخت ۱۷۵ میلیارد تومانی را پرداخت کرد. این موضوع در خصوصیسازیها تازگی ندارد. در اغلب پروندههای شکستخوردهی خصوصیسازی که رسانهای شده، دیده میشود که خریدار با استفاده از سند و اعتبار کارخانه وام گرفته و سپس بخشی از مبلغ خرید کارخانه را با همان وام پرداخت کرده است.
در پروندههای هفتتپه و کارخانه هپکو نیز دیده شد که خریداران شرکتها بهمنظور معاملات کلان و دریافت تسهیلات غیرقانونی اقدام به خرید شرکتهای دولتی میکنند.
شرکت توسعه معادن روی به مبلغ ۷۶۰ میلیارد تومان فروخته شده است و خریدار نیز تنها ۱۷۵ میلیارد تومان پرداخت کرده است، این درحالی است که به گفتهی سلمان داداشی، در زمان فروش کارخانه «۴۰ هزار تن شمش موجود بود؛ هر تن به مبلغ ۳۰ میلیون تومان ارزش ریالی دارد، پس مجموعاً یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان» کالا در کارخانه بوده است که از قیمت خود کارخانه بیشتر است.
علاوه بر این، شرکت توسعه معادن روی دارای شرکتهای زیرمجموعه متعددی است و املاک و مستغلات فراوانی دارد. موضوعی که نشان از ارزش بیشتر کارخانه دارد. سلمان داداشی نیز به این موضوع اشاره کرده و گفته است که «ارزش واقعی سهم فروخته شده شش هزار میلیارد تومان بود که به قیمت ناچیز ۷۰ میلیارد تومان فروخته شد. در این بین فرد خریدار به محض تحویل شرکت و بدون انجام کاری ۱۲۰۰ میلیارد تومان سود کرده است».
فرد خریداری در شرایطی سود میلیاردی برده است که به گفته داداشی، «حقوق کارگران به طور میانگین در ماه، یک و نیم میلیون تومان کاهش یافته است».
این اعتراضها پس از آن منتشر شد که دوم شهریور ۱۳۹۸، شرکت کالسیمین خبر داد که سهام شرکت توسعه معادن روی ایران را به مبلغ ٣٧٢.٧٣٠میلیون ریال به شرکت سرمایهگذاری اندیشه محوران که غیربورسی و زیرمجموعه هلدینگ توسعه معادن روی ایران است، واگذار کرده است.
در عین حال، پایگاه خبری صدای زنجان خبر داده است که اوایل آبانماه ۱۳۹۸، جلسهای به منظور بررسی مسائل و مشکلات کالسیمین برگزار شد که ریاست آن را فرامرز نیکسرشت، معاون امور اقتصادی استانداری زنجان برعهده داشت و نوری (فرماندار ماهنشان)، فغفوری (مدیر کل صمت)، یوسفی (مدیرکل اداره کار) و آبیپور (مدیرکل امور اقتصادی) در محل شرکت برگزار شد.
پس از این جلسه، فرامرز نیکسرشت، معاون اقتصادی استاندار زنجان، همچون دیگر مدیران شرکت، تعدیل نیرو و کاهش تولید را انکار کرده و به صدای زنجان گفت که فقط عذر هشت متخلف خواسته شده و عدم تمدید قرارداد کارگر، حق مدیرعامل است.
این مقام نه تنها همهی خبرها و مشکلات شرکت را رد کرد که مدعی شد «عدهای به دلیل محدود شدن منافع نامشروعشان جوسازی میکنند».
مجتبی نوری، فرماندار ماهنشان نیز وضعیت کارخانه را خوب توصیف کرد.
کالسیمین واگذار شد؛ در فهرست تحریمها قرار گرفت
علیرغم اعتراضها و انتشار گاه و بیگاه چند گزارش، مدیران شرکت کالسیمین با تکذیب هرگونه مشکل به فعالیت خود ادامه دادند. در این میان، در بیانیه یکی از مدیران کالسیمین به موضوعی اشاره شد که گره کار کالسیمین را افشا میکرد: کالسیمین پس از واگذاری تحریم شد.
فرشاد صبری، مدیرعامل کالسیمین در بیانیهای که ۱۹ شهریور ۱۳۹۸ منتشر کرد، با تکذیب گزارش رسانهها درباره این شرکت، اعلام کرد که شرکت کالسیمین و شرکتهای زیر مجموعه (تولید روی بندرعباس، ذوب و احیاء روی قشم، اسیدسازان زنجان، کاتالیست پارسیان، اندیشه محوران) پس از واگذاری در فهرست تحریمهای آمریکا قرار گرفتند اما با این وجود به تولید و صادرات شمش ادامه داده است.
در بیانیه وزارت خزانهداری آمریکا در ارتباط با تحریم این شرکتها آمده است که شرکتهای مورد اشاره به دلیل ارتباط با فرد یا نهادهای مورد تحریم آمریکا تحریم شدهاند. در این بیانیه همچنین به ارتباط بنیاد تعاون بسیج مستضعفین با این شرکتها بواسطهی گروه مهر اقتصاد ایرانیان اشاره شده است.
این تحریمها ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸ اعمال شدهاند و در مجموع شبکهای متشکل از ۲۰ شرکت تجاری و سرمایهگذاری برجسته ایران به دلیل کمک مالی به نیروی مقاومت بسیج (سازمان بسیج مستضعفین) در فهرست تحریمها قرار گرفتهاند. این شرکتها عبارتاند از: شرکت سرمایهگذاری اندیشهمحوران، گروه بهمن، شرکت تولید روی بندرعباس، بانک ملت، بنیاد تعاون بسیج، کالسیمین، شرکت فولاد مبارکه اصفهان، شرکت تراکتورسازی ایران، شرکت توسعه معادن روی ایران، بانک مهر اقتصاد، گروه اقتصادی مهر اقتصاد، بانک پارسیان، شرکت شیمیایی کاتالیست پارسیان، شرکت ذوب و احیاء روی قشم، بانک سینا، سرمایهگذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان، شرکت سرمایهگذاری تک تار، شرکت مهندسی تکنوتار، اسیدسازی زنجان و شرکت سرمایهگذاری نگین ساحل رویال.
همانطور که از نام شرکتها پیداست، اغلب آنها در حلقه شرکتهای مرتبط با کالسیمین قرار دارند و از طرف دیگر به سازمان بسیج مستضعفین وصل میشوند.
میتوان نتیجه گرفت که مشکل کالسیمین نه تنها شخص محمد علیمحمدی که قرار گرفتن آن در شبکهای پیچیده از شرکتهاست که منافع و سیاستهای آنها را سازمان بسیج مستضعفین تعیین میکند.
شرکتها و افراد مرتبط با کالسیمین
در حال حاضر نام محمد حیدرزاده و امیر رحیمی قاضی کلایه، بهعنوان مدیران عامل شرکت کالسیمین به ثبت رسیده است. هر دوی این افراد در شرکتهای متعدد دیگری نیز حضور دارند که برخی از آنها شرکتهای زیرمجموعه کالسیمین و برخی دیگر شرکتهایی هستند که به طور غیرمستقیم در حلقهی شرکتهای کالسیمین قرار میگیرند. برای مثال میتوان به کانه پویان نوین ماکو منطقه آزاد ماکو، مجتمع ذوب و احیاء روی قشم، صنایع معدنی شهاب سنگ، شرکت سفیران نیرو پایدار، توسعه فولاد قشم، توسعه صنعت و معدن مفید، توسعه صنایع و معادن گهر مس، آریا کانی ایرانیان، کانسار کاوش ایرانیان و آهن و فولاد ارفع اشاره کرد.
برخی از شرکتهای حاضر در شبکه شرکتهای مرتبط با کالسیمین عبارتاند از:
- ملی سرب و روی ایران
- بازرگانی توسعه صنعت روی
- ذوب روی بافق
- تولید روی بندرعباس
- صنعت روی زنگان
- حمل و نقل بینالمللی طلایه داران غدیر زنگان
- فرآوردههای شیمیایی روئین کاران الوند
- اسید سازان زنجان
- تولید روی ایران
- شیمیایی کاتالیست پارسیان
- توسعه معادن روی ایران
- سرمایهگذاری اندیشه محوران
- معدنکاران انگوران
- مهندسی و تحقیقاتی فلزات غیر آهنی
- فرآوری مواد معدنی ایران
- حمل و نقل کالسیمین ترابر
- صنایع فرآوری و ذوب روی تلاش زنجان
- شرکت مجتمع ذوب و احیاء روی قشم
هیئت مدیره شرکت عبارت است از تحقیقاتی فلزات غیرآهنی و بازرگانی توسعه صنعت روی. مدیر عامل و رئیس هیئت مدیره تحقیقاتی فلزات غیرآهنی، شرکت گروه بهمن است در شبکهای پیچیده از شرکتهای وابسته به هم قرار دارد.
فعالیتهای شرکت برطبق اساسنامه مواردی ازقبیل اکتشاف، استخراج و بهره برداری از معادن، تغلیظ و ذوب مواد معدنی، ایجاد کارخانههای تبدیلی مواد معدنی و انجام کلیه عملیات بازگانی در ارتباط با موضوع فعالیت شرکت را شامل میشود.
شرکت توسعه معادن روی ایران از شرکتهای زیرمجموعه کالسیمین است که در سال ۱۳۷۷ تاسیس شده است. شرکتهای مادر توسعه معادن روی ایران در حال حاضر عبارتاند از:
- گسترش سرمایهگذاری تک تار
- بازرگانی توسعه صنعت روی
- معدنکاران انگوران
- ذوب روی بافق
- سرمایهگذاری اندیشه محوران
- سرمایهگذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان
- سرمایهگذاری تدبیر گران اتیه ایرانیان
- نگین ساحل رویال
- افق نیلی خلیج فارس
- کالسیمین
- سرمایهگذاری مهراقتصاد ایرانیان
- گروه بهمن
شرکتهای زیرمجموعه توسعه معادن روی ایران نیز شامل شرکتهای زیر است:
- ملی سرب و روی ایران
- بازرگانی توسعه صنعت روی
- مدیریت تامین و پشتیبانی خدمات تندر ایرانیان
- ذوب روی بافق
- صنعت روی زنگان
- تولید روی ایران
- سرمایهگذاری اندیشه محوران
- معدنکاران انگوران
- فرآوری مواد معدنی ایران
- مهندسی و تحقیقاتی فلزات غیر آهنی
- صنایع فرآوری و ذوب روی تلاش زنجان
- خدمات بیمهای توسعه اعتماد مهر
در حال حاضر، نام محمد علیمحمدی در این شرکتها دیده نمیشود اما شخصی به نام محمود علیمحمدی در اغلب این شرکتها حضور دارد که میتوان به شرکت مجتمع ذوب و احیاء روی قشم، شرکت توسعه معادن روی ایران، کالسیمین، اسیدسازان زنجان و بازرگانی توسعه صنعت روی اشاره کرد.
نام محمود علیمحمدی در تعدادی از شرکتهای متعلق به محمد علیمحمدی نیز دیده میشود که صنایع چوب کلاته رودبار، نوین آلیاژ سمنان از جمله این شرکتها هستند.
واگذاریهای مرتبط با کالسیمین همچون دیگر واگذاریها در ابهام و بدون انتشار جزئیات انجام شده است. برای مثال، در اسفندماه ۱۳۹۹ آگهی مزایده واگذاری ۶۰ درصد سهام شرکت حمل و نقل کالسیمین ترابر زنجان منتشر شده است، اما با گذشت بیش از یک سال، مشخص نیست که سرانجام آن به کجا کشیده است. کالسیمین و دهها شرکت تابعه آن، در هالهای از ابهام بسر میبرند، مدیران آنها مشکلات کارگران و کارخانههای زیرمجموعه شرکت را انکار کردهاند و از طرف دیگر، سازمان خصوصیسازی نیز اعلام کرده است که مسئولیتی در قبال کالسیمین ندارد.
سازمان خصوصیسازی در بیانیهای که ۲۶ آبان ۱۳۹۸ منتشر کرد، با تاکید بر اینکه خصوصیسازی کالسیمین پیش از تاسیس سازمان خصوصیسازی صورت گرفته است، اعلام کرد که وضعیت این شرکت ارتباطی با سیاستها و فعالیتهای سازمان خصوصیسازی ندارد.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: «شرکتهایی که صرفاً سهم ناچیزی از آنها متعلق به دولت بوده و واگذار گردیده و عملاً شرکت از همان ابتدا خصوصی بوده است، تغییر عملکرد آنها ارتباط معناداری با خصوصیسازی نداشته است».
شرکتهایی که در این بیانیه از آنها نام برده شده، عبارتاند از: شرکتهای پلی اکریل، کارخانه لرد، کارخانه کیوان، لامپ فارس، کالسیمین، کنتورسازی قزوین، کارخانه قند فسا، کارخانه غنچه، جوراب گیلان، کنف کار، ایران کنف، چینی گیلان، پرسان، الومکث، پلاستیک شمال، گیلان پاکت، چرخشگر، کلر پارس، پتروشیمی زاگرس، ریختهگری تراکتورسازی ایران، موتورسازی تراکتورسازی ایران و بنیان دیزل.
این شرکتها یا قبل از تاسیس سازمان واگذار شدهاند و یا سهم دولت در آنها ناچیز بوده است. با توجه به بیانیه سازمان خصوصیسازی میتوان نتیجه گرفت که نظارت بر این شرکتها نیز کمتر از دیگر شرکتها ممکن است.